Łacińskie zwroty prawnicze

5  1    119 fiszek    lenka1
ściągnij mp3 drukuj graj sprawdź się
 
Pytanie język polski Odpowiedź język polski
accidentalia negotii
rozpocznij naukę
podmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej. Cechy ustawowo wyróżnione, wg których dokonuje się kwalifikacji konkretnej czynności prawnej do ustawowo wyróżnionych typów czynności prawnej.
actio negatoria
rozpocznij naukę
roszczenie negatoryjne
ad acta, a/a
rozpocznij naukę
do akt
ad eventum
rozpocznij naukę
forma czynności prawnej zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych
ad hoc
rozpocznij naukę
"do tego", dla tej konkretnej sytuacji
ad interim
rozpocznij naukę
tymczasowy, np. chargé d'affaires ad interim
ad probationem
rozpocznij naukę
forma czynności prawnej zastrzeżona dla celów dowodowych
ad solemnitatem
rozpocznij naukę
forma czynności prawnej zastrzeżona pod rygorem nieważności tzn. zachowanie danej formy jest konieczne, aby wywołać skutki prawne np. dla skutecznego przeniesienia własności nieruchomości potrzebna jest forma aktu notarialnego.
ad usum proprium
rozpocznij naukę
do własnego użytku
amicus curiae
rozpocznij naukę
dosł. "przyjaciel sądu"; bezinteresowny doradca; dawn. osoba nie związana z żadną ze stron, służąca poradą prawną sądowi w czasie rozprawy
analogia iuris
rozpocznij naukę
analogia z prawa
animus manendi
rozpocznij naukę
zamiar stałego pobytu
bona fides
rozpocznij naukę
dobra wiara
causa
rozpocznij naukę
przyczyna
casus belli
rozpocznij naukę
powód, pretekst do wypowiedzenia wojny
conditio iuris
rozpocznij naukę
warunek prawny
conditio sine qua non
rozpocznij naukę
warunek konieczny
contra legem
rozpocznij naukę
niezgodnie z prawem
corpus delicti
rozpocznij naukę
dowód rzeczowy
culpa
rozpocznij naukę
wina
culpa in contrahendo
rozpocznij naukę
wina w kontraktowaniu. Wprowadzona i zdefiniowana w art. 72 kodeksu cywilnego.
culpa in custodiendo
rozpocznij naukę
wina w nadzorze
culpa in eligendo
rozpocznij naukę
wina w wyborze
damnum emergens
rozpocznij naukę
rzeczywista szkoda
debellatio
rozpocznij naukę
zawojowanie
de facto
rozpocznij naukę
stan faktyczny, zgodnie z rzeczywistością (przeciwieństwo de iure)
de iure
rozpocznij naukę
zgodnie z prawem
de lege artis
rozpocznij naukę
zgodnie z regułami sztuki
de lege ferenda (też: lex ferenda)
rozpocznij naukę
według postulowanego prawa (zob. de lege lata). Postulaty pod adresem ustawodawcy, dotyczące przyszłych zmian w prawie np. wprowadzenie nowego rodzaju umowy.
de lege lata (też: lex lata)
rozpocznij naukę
według obowiązującego prawa, z punktu widzenia prawa w obecnym kształcie (zob. de lege ferenda)
desuetudo
rozpocznij naukę
odwyknienie prawa. Jedna z reguł derogacyjnych (uchylających przepisy), zgodnie z którą niestosowanie lub nieprzestrzeganie w praktyce normy prawnej skutkuje utratą jej mocy prawnej (norma przestaje obowiązywać).
diligentia
rozpocznij naukę
staranność
do ut des
rozpocznij naukę
"daję, abyś dawał"
dolus directus
rozpocznij naukę
zamiar bezpośredni. Chęć popełnienia przez sprawcę czynu zabronionego. Sprawca chce popełnić czyn zabroniony tzn. jest świadomy, że wypełnia znamiona czynu zabronionego albo że jego zachowanie może je wypełnić.
erga omnes
rozpocznij naukę
wobec wszystkich, prawo podmiotowe bezwzględne, norma skuteczna wobec wszystkich podmiotów trzecich. Istnieje katalog np. prawo własności (przeciwieństwo: inter partes).
essentialia negotii
rozpocznij naukę
przedmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej. To te składniki czynności prawnej, które muszą być określone w jej treści np. przy umowie sprzedaży - cena i określenie rzeczy sprzedawanej.
ex aequo et bono
rozpocznij naukę
ze względów słuszności i dobra
ex ante
rozpocznij naukę
uprzednio, z punktu widzenia wcześniejszej sytuacji (przeciwieństwo: ex post)
exceptio
rozpocznij naukę
zarzut prawny
exceptio non adimpleti contractus
rozpocznij naukę
zarzut niewykonania umowy
exceptio rei venditae et traditae
rozpocznij naukę
zarzut rzeczy sprzedanej i wydanej
ex delicto
rozpocznij naukę
z deliktu, z czynu niedozwolonego, odpowiedzialność deliktowa
ex gratia
rozpocznij naukę
z dobrej woli, np. płatność ex gratia
ex lege
rozpocznij naukę
z mocy prawa
ex nunc
rozpocznij naukę
od tej pory (przeciwieństwo: ex tunc)
ex post
rozpocznij naukę
później, z późniejszej perspektywy (przeciwieństwo: ex ante)
ex tunc
rozpocznij naukę
od początku (przeciwieństwo: ex nunc)
falsus procurator
rozpocznij naukę
rzekomy pełnomocnik; osoba, która dokonuje czynności prawnych w cudzym imieniu, nie mając w ogóle umocowania albo przekraczając jego granice.
in absentia
rozpocznij naukę
podczas nieobecności
in statu nascendi
rozpocznij naukę
w trakcie powstawania
inter partes
rozpocznij naukę
między stronami (przeciwieństwo: erga omnes)
inter vivos
rozpocznij naukę
między żyjącymi (przeciwieństwo: mortis causa)
invitatio ad offerendum
rozpocznij naukę
zaproszenie do zawarcia umowy
in solidum
rozpocznij naukę
solidarność niewłaściwa
ipso facto
rozpocznij naukę
z racji samego faktu
ipso iure
rozpocznij naukę
z racji samego prawa (por. ex lege)
ius ad bellum
rozpocznij naukę
prawo do prowadzenia wojny
ius albinagii
rozpocznij naukę
prawo władcy do objęcia spadku po zmarłym cudzoziemcu
ius cogens
rozpocznij naukę
norma prawna bezwzględnie wiążąca tzn. taka, której mocy nie może uchylić wola stron np. wynagrodzenie za pracę zgodnie z Kodeksem pracy nie może być niższe niż przewidziane w ustawie
ius dispositivum
rozpocznij naukę
norma prawna względnie wiążąca tzn. taka norma, która będzie obowiązywać, jeżeli strony nie postanowią inaczej.
ius gentium
rozpocznij naukę
prawo narodów
ius in bello
rozpocznij naukę
prawo wojenne, prawo konfliktów zbrojnych
ius legationis
rozpocznij naukę
prawo legacji
ius sanguinis
rozpocznij naukę
prawo krwi (jeden z dwóch sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa). Dziecko nabywa obywatelstwo tego państwa, którego obywatelem jest przynajmniej jedno z rodziców.
ius soli
rozpocznij naukę
prawo ziemi (jeden z dwóch sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa). Dziecko otrzymuje obywatelstwo tego państwa, w którym się urodziło.
ius tractatuum
rozpocznij naukę
prawo zawierania umów międzynarodowych
lege artis
rozpocznij naukę
zgodnie z regułami sztuki
lex ferenda
rozpocznij naukę
zob. de lege ferenda
lex generalis
rozpocznij naukę
prawo / norma ogólna (przeciwieństwo: lex specialis)
lex imperfecta
rozpocznij naukę
prawo niedoskonałe; takie prawo, które jest pozbawione sankcji np. obowiązek rodziców należytego przygotowania dziecka do pracy dla dobra społeczeństwa (art. 96 k.r.o.)
lex lata
rozpocznij naukę
zob. de lege lata
lex minus quam perfecta
rozpocznij naukę
prawo mniej niż doskonałe
lex perfecta
rozpocznij naukę
dosłownie: prawo doskonałe. Norma prawna opatrzona sankcją nieważności. W przypadku niezachowania określonego nakazu czynność prawna jest nieważna (np. niezachowanie odpowiedniej formy przy sporządzaniu testamentu).
lex plus quam perfecta
rozpocznij naukę
prawo więcej niż doskonałe
lex posterior
rozpocznij naukę
prawo / norma późniejsza (przeciwieństwo: lex priori)
lex priori
rozpocznij naukę
prawo / norma wcześniejsza (przeciwieństwo: lex posterior)
lex retro non agit
rozpocznij naukę
prawo nie działa wstecz
lex specialis
rozpocznij naukę
prawo / norma szczególna (przeciwieństwo: lex generalis)
lucrum cessans
rozpocznij naukę
spodziewane korzyści (korzyści, których spodziewał się podmiot prawa, ale których nie osiągnął)
modus operandi
rozpocznij naukę
sposób działania
mortis causa
rozpocznij naukę
na wypadek śmierci (przeciwieństwo: inter vivos); czynność prawna na wypadek śmierci
mutatis mutandis
rozpocznij naukę
z uwzględnieniem koniecznych zmian, "przy zmianie tych rzeczy, które powinny być zmienione"
mos maiorum
rozpocznij naukę
prawo przodków
nasciturus
rozpocznij naukę
dziecko poczęte, ale jeszcze nienarodzone
naturalia negotii
rozpocznij naukę
przedmiotowo nieistotne składniki treści czynności prawnej. Określenie tych składników w treści czynności prawnej jest dopuszczalne, ale niekonieczne.
negligentia
rozpocznij naukę
niedbalstwo
non liquet
rozpocznij naukę
brak norm prawnych potrzebnych do rozstrzygnięcia sytuacji, przypadek luki prawnej
onus probandi
rozpocznij naukę
ciężar dowodowy
opinio iuris (sive necessitatis)
rozpocznij naukę
subiektywny element zwyczaju międzynarodowego; przekonanie, że norma ma charakter prawnie wiążący
pactum in favorem tertii
rozpocznij naukę
umowa na rzecz osoby trzeciej
pactum in detrimentum tertii
rozpocznij naukę
umowa na niekorzyść osoby trzeciej
persona non grata
rozpocznij naukę
osoba niemile widziana, niepożądana
possessio
rozpocznij naukę
posiadanie
preasumptio iuris tantum
rozpocznij naukę
domniemanie prawne wzruszalne
preasumptio iuris ac de iure
rozpocznij naukę
domniemanie prawne niewzruszalne
pro publico bono
rozpocznij naukę
dla dobra publicznego, dla dobra ogółu
per procura
rozpocznij naukę
przez pełnomocnika, osobę uprawnioną
ratio decidendi
rozpocznij naukę
powód, uzasadnienie dla decyzji lub orzeczenia
ratio legis
rozpocznij naukę
ratio ustawy; powód, przyczyna wydania określonej ustawy lub normy prawnej
rebus sic stantibus
rozpocznij naukę
zasadnicza zmiana okoliczności mogąca powodować zmianę warunków umowy, a nawet jej wygaśnięcie. Początkowo klauzula prawa międzynarodowego, obecnie wprowadzona również do prawodawstw krajowych.
reformatio in peius
rozpocznij naukę
zmiana na gorsze. Często zabroniona - np. w wyniku apelacji złożonej przez skazanego w procesie karnym jego sytuacja nie może się pogorszyć (nie może dostać surowszej kary).
rei vindicatio
rozpocznij naukę
jedno z roszczeń petytoryjnych, przysługujące właścicielowi rzeczy i służące mu do ochrony prawa własności. Skuteczne erga omnes.
res iudicata
rozpocznij naukę
rzecz osądzona
res nullius
rozpocznij naukę
rzecz niczyja
restitutio in integrum
rozpocznij naukę
przywrócenie stanu poprzedniego
sui generis
rozpocznij naukę
oryginalny, własnego rodzaju, unikalny
terra nullius
rozpocznij naukę
ziemia niczyja
ultima ratio
rozpocznij naukę
ostatni, ostateczny sposób. zasada mówiąca, że po dane 'narzędzie' można sięgnąć w ostateczności np. strajk można ogłosić dopiero po przeprowadzeniu rokowań i mediacji.
ultra vires
rozpocznij naukę
poza kompetencją, bez upoważnienia
vacatio legis
rozpocznij naukę
okres spoczynku ustawy. Czas pomiędzy przyjęciem ustawy, a jej wejściem w życie, który ma umożliwić obywatelom zapoznanie się z nią przed rozpoczęciem jej stosowania. W Polsce okres ten, co do zasady, wynosi 14 dni.
veto
rozpocznij naukę
weto
vindicatio
rozpocznij naukę
windykacja
vis maior
rozpocznij naukę
siła wyższa
vis legis
rozpocznij naukę
siła prawa
dolus directus praemeditatus
rozpocznij naukę
zamiar bezpośredni przemyślany - gdy dany czyn został popełniony z premedytacją, nie 'na gorąco' np. zaplanowane zabójstwo
dolus directus repentinus
rozpocznij naukę
zamiar bezpośredni nagły
dolus eventualis
rozpocznij naukę
zamiar ewentualny; gdy sprawca możliwość popełnienia czynu zabronionego przewiduje i na to się godzi (art. 9 paragraf 1 kk)
rodzaje dolus directus
rozpocznij naukę
dolus directus repentinus (nagły), dolus direcuts praemeditatus
clara non sunt interpretanda
rozpocznij naukę
zasada mówiąca, że jasne przepisy nie podlegają interpretacji. Interpretuje się wtedy, gdy zachodzą wątpliwości

De lege lata! Łacina prawnicza na Fiszkotece

Jako że Prawo Rzymskie dało początek europejskiej kulturze prawnej, łacińskie zwroty prawne są również wykwintnymi sentencjami literatury rzymskiej, jak również zwierciadłem wielu zjawisk politycznych. Zwrot łaciński ‘de lege lata’ oznacza przecież nie tylko ustawę już uchwaloną, ale i - ogólniej - zasady obowiązującego tu i teraz prawa. Aby rozumieć prawo europejskie, trzeba znać zwroty prawnicze i w tym celu fiszki przedstawiają szereg wyrażeń z łaciny klasycznej i rzymskiej literatury Złotego Wieku. Równocześnie są one znakomitym wprowadzeniem do fundamentalnych reguł współczesnego prawoznawstwa. By zrozumieć, że w prawie cywilnym chociażby obowiązuje często zasada analogii, trzeba najpierw znać zwrot ‘analogia iuris’. Fiszki powstały po to, żeby ta wiedza była jak najprostsza, najłatwiejsza do zapamiętania i - po prostu - od początku zachwycała swoimi kulturotwórczymi zasobami.

Łacina dla studentów prawa - ważny lektorat

Lektorat klasycznego języka łacińskiego dla prawników to udręka studentów pierwszego roku prawa, którzy obciążeni trudną edukacją przedmiotów prawniczych, muszą jeszcze nabyć tej umiejętności lingwistycznej, nie tylko po to, by zdobyć ogładę humanistyczną, ale i dlatego, aby radzić sobie z fachową terminologią prawną, wywodzącą się z Prawa Rzymskiego, które spisane było przecież po łacinie! Twórcy fiszek zawierających łacińskie zwroty prawne doskonale wiedzieli, że fiszki muszą pomóc skutecznie i szybko, bo czas edukacyjny studenta prawa kurczy się niemiłosiernie od pierwszego dnia studiowania aż do upragnionego momentu uzyskania tytułu magistra prawa. Fiszki to doskonała pomoc edukacyjna i koło ratunkowe przed egzaminem z łaciny!

Wypróbuj ’prawo - łacina’ i wiele innych kursów za darmo!

Założenia Fiszkoteki są takie, że lekcje tworzone przez użytkowników pozostają darmowe. Dodatkowym atutem takiego postanowienia jest fakt, że większość z tych lekcji porusza bardzo wiele ciekawych i potrzebnych tematów, na które szczególnie warto zwrócić uwagę. Na naszej stronie znajdziesz zarówno lekcje chemii, matematyki, jak i polskiego, czy właśnie łaciny. Dowiesz się też wielu rzeczy na temat prawa, więc jeżeli właśnie poszukujesz skutecznego sposobu do nauki np. Kodeksu Cywilnego, to mamy coś specjalnie dla Ciebie. Kurs Kodeks Cywilny już czeka! Możesz też skorzystać z wielu innych, interesujących kursów, jak np: prawo i sądy w Polsce, a jeśli chcesz kontynuować naukę języka łacińskiego, to sprawdź tę lekcję:Łacina dla początkujących.

Musisz się zalogować, by móc napisać komentarz.